ONTSTAAN VAN FAALANGST

Er liggen verschillende factoren aan de basis van het ontstaan van faalangst. Hieronder spreken we de belangrijke factoren. 

1. Kindfactoren - persoonlijke kenmerken

• De predisposities bij kinderen is heel belangrijk. Hebben zij aanleg voor angst, somberheid. Reageren zij op bepaalden manieren op stressvolle situaties? 
• Fysieke factoren die faalangst in stand kunnen houden of bevorderen: slaapproblemen, concentratieproblemen,...
• Temperament, karakter zijn twee factoren die kunnen bepalen hoe gevoelig een leerling is voor faalangst. 
• Het al dan niet hebben van een beperking of onderliggend probleem of stoornis. 

2. Eerdere faalervaringen

In welke mate kon het kind reeds succeservaringen opdoen? Als een kind reeds een geschiedenis van heel wat negatieve ervaringen en 'mislukkingen' of 'afwijzing' erop heeft zitten, dan kan faalangst hier ook door ontstaan. 

3. Het gezin

Ruimte tot exploreren

De basis van faalangst is gedeeltelijk terug te vinden in de peuter- en kleutertijd. In deze fase ontwikkelt een kind een zelfbeeld, zelfvertrouwen en vertrouwen in anderen. Ze ontwikkelen wilskracht, wat een belangrijk ontwikkelingsaspect is in deze fase.  Men focust op de bewustwording en gevoeligheid op de reacties van anderen. Het is belangrijk dat een kind aangemoedigd wordt om te experimenteren en exploreren. Kinderen passen hun gedrag aan op de reacties die ze krijgen op hun gestelde gedrag. 

Kinderen die vaak afgeremd worden, zullen steeds minder en minder gaan experimenteren. Het willen uitproberen wordt tegengehouden, waardoor kinderen minder succeservaringen opdoen. Wat negatieve gevolgen kan hebben voor het ontwikkelen van het zelfvertrouwen en faalangst teweeg kan brengen. 

Aangeleerde hulpeloosheid

Sommige ouders hebben de neiging om heel wat zaken van hun kinderen over te nemen: opruimen, veters strikken, jas aandoen, zich aankleden. Dit zijn vaak vaardigheden die leiden tot het ontwikkelen van zelfredzaamheid. Dit noemt men 'aangeleerde hulpeloosheid'. Door kinderen weinig kansen te geven om zelf te oefenen en zelf uit te proberen, ervaren kinderen te weinig het gevoel van kundig te zijn. Ook dit belemmert de ontwikkeling van zelfvertrouwen bij jonge kinderen. Aangeleerde hulpeloosheid creëert bij kinderen uiteindelijk het idee dat ze zonder de hulp van andere het toch niet kunnen. 

Ingrijpende gebeurtenissen

Ingrijpende gebeurtenissen zoals een echtscheiding, overlijden, spanning of ruzies binnen het gezin kunnen ertoe leiden dat kinderen een schuldgevoel gaan ontwikkelen. Kinderen denken in deze situatie vaak dat zij gefaald hebben. In deze situaties hebben kinderen nood aan een ondersteunende omgeving. Onvoldoende ondersteuning of draagkracht binnen het gezin of in de omgeving van het gezin, kan leiden tot een dalend zelfvertrouwen en kan faalangst bevorderen. 

Voorbeeldgedrag van ouders

De mate waarin ouders als dan niet prestatiegericht zijn, ambitieus zijn of omgaan met stress heeft een invloed op de manier waarop kinderen gaan kijken. 

Ambitieuze, prestatiegerichte ouders zullen het belang van presteren vaak bewust of onbewust benadrukken. Ouders reageren dus op wat binnen en buiten de school met hun kind gebeurd vanuit de eigen waardenkader. Deze gaan kinderen overnemen als richtinggevend. 

Minder ambitieuze ouders zullen zich soms eerder onmachtig tonen om kinderen te ondersteunen in hoe ze met bepaalde uitdagingen kunnen omgaan. Doordat ze vaak zelf te maken hebben gehad met negatieve ervaringen en mislukkingen op vlak van scholing en arbeid. Ook zie je hier vaak dat kinderen stress, angst, depressieve gevoelens en reacties van de ouders zullen internaliseren. 

4. School

prestatiedruk

In de meeste scholen ligt de druk om te presteren erg hoog. Toch blijkt de school niet de belangrijkste oorzaak van faalangst te zijn. Het merendeel van de kinderen, functioneert redelijk goed tot zeer goed op school en kan bepaalde druk wel aan. 

Voor sommige leerlingen is de school echt een hel of marteling: kinderen die het moeilijk hebben zijn vooral: 

• kinderen die gepest worden. 
• kinderen met leermoeilijkheden.
• Kinderen met beperkte capaciteiten
• kinderen die hoogbegaafd zijn
• kinderen met faalangst

Kinderen die zich onveilig voelen op school ontwikkelen vaak faalangst. Dit zijn vaak kinderen die:

• gepest worden
• negatieve opmerkingen krijgen
• uitgelachen worden

5.  Cultuur en maatschappij 

functie van het onderwijs

Vlaanderen 2021 is een kennismaatschappij. We moeten leren in functie van de economie en vooruitgang. 

Er is vaak een discussie over wat de functie van onderwijs is. We zijn geëvolueerd naar een maatschappij waarin onderwijs ten dienste staat van economie en winst en waar de vrijheid van onderwijs in het gedrag komt van een politieke agenda. 

Dit in de plaats van onderwijs in functie van de samenleving te zetten en het SAMEN-leven. Waar vroeger onderwijs garant stond voor veelzijdige, evenwichtige ontwikkeling van individuen staat dit stelsel nu onder druk.

Een uitsluitingsmaatschappij

De maatschappelijke norm vandaag is het behalen van succes. Je bent succesvol als je een hoog diploma behaalt en zo goed mogelijke job op de arbeidsmarkt, een mooi huis, een mooie auto hebt... Wie de lat niet haalt is zwak, is gefaald: Die persoon heeft een tekort en moet geholpen worden om aan de norm te kunnen voldoen.

Ouders willen niet dat hun kinderen mislukken in deze prestatiegerichte maatschappij.

• Kinderen moeten op alle mogelijke manieren succesvol zijn.
• Mislukken mag niet!
• Kinderen moeten daarom veelzijdig ontwikkelen binnen en buiten de school. Dit leidt tot het hebben van massa's hobby's, weinig vrije tijd en ruimte tot ontspanning. Veel kinderen die overbevraagd zijn, hebben meer kans tot het ontwikkelen van psychische problemen. Bv: laag zelfvertrouwen, faalangst, uitputting, depressie,..

Veel personen vallen uit de boot. Personen die reeds zwakker aan de start staan zijn vooral mensen in armoede, vluchtelingen,...

Er is vaak een discussie over wat de functie van onderwijs is. We zijn geëvolueerd naar een maatschappij waarin onderwijs ten dienste staat van economie en winst en waar de vrijheid van onderwijs in het gedrag komt van een politieke agenda. Dit in de plaats van onderwijs in functie van de samenleving te zetten en het SAMEN-leven. 

Waar vroeger onderwijs garant stond voor veelzijdige, evenwichtige ontwikkeling van individuen staat dit stelsel nu onder druk.

Een uitsluitingsmaatschappij

De maatschappelijke norm vandaag is het behalen van succes. Je bent succesvol als je een hoog diploma behaalt en zo goed mogelijke job op de arbeidsmarkt, een mooi huis, een mooie auto hebt... Wie de lat niet haalt is zwak, is gefaald: Die persoon heeft een tekort en moet geholpen worden om aan de norm te kunnen voldoen.  

Ouders willen niet dat hun kinderen mislukken in deze prestatiegerichte maatschappij. 

• Kinderen moeten op alle mogelijke manieren succesvol zijn. 
• Mislukken mag niet!
• Kinderen moeten daarom veelzijdig ontwikkelen binnen en buiten de school. Dit leidt tot het hebben van massa's hobby's, weinig vrije tijd en ruimte tot ontspanning. Veel kinderen die overbevraagd zijn, hebben meer kans tot het ontwikkelen van psychische problemen. Bv: laag zelfvertrouwen, faalangst, uitputting, depressie,..

Veel personen vallen uit de boot. Personen die reeds zwakker aan de start staan zijn vooral mensen in armoede, vluchtelingen,...

Klik voor meer informatie op onderstaande knoppen. 

Wil je graag naar de startpagina of de hoofdpagina 'faalangst' druk dan op onderstaande knop.